Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, ngay sau khi có Chỉ thị “Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”, Tỉnh uỷ Thừa Thiên Huế đã tổ chức hội nghị mở rộng tại Phú Lộc để phân tích tình hình và khẳng định thời cơ khởi nghĩa đã đến, chuẩn bị xúc tiến vũ trang khởi nghĩa. Tiếp đó, Thường vụ Tỉnh uỷ họp thảo luận kế hoạch khởi nghĩa ở Thừa Thiên Huế và quyết định chớp lấy thời cơ ngay sau khi Nhật đầu hàng quân Đồng minh, phát động toàn dân khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn tỉnh.
Ở Hương Trà, sau khi tham dự cuộc họp lịch sử ngày 23/4/1945 của Tỉnh uỷ về các đồng chí trong Huyện uỷ đã nhanh chóng triển khai thực hiện tinh thần hội nghị trên toàn huyện. Đến tháng 6/1945 Mặt trận Việt Minh huyện Hương Trà đã ra đời lấy tên là Việt Minh Bình Sơn. Đồng thời Huyện uỷ đã tích cực, gấp rút chuẩn bị mọi mặt để phối hợp cùng toàn tỉnh tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền tại Hương Trà như: tổ chức vận động, tuyên truyền, diễn thuyết tại các chợ, các bến đò, ngã ba, khu vực tập trung dân cư về các chính sách của Việt Minh, về giành độc lập cho dân tộc… Ngày 15/8/1945, chớp lấy thời cơ phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh, Thường vụ Tỉnh uỷ Thừa Thiên Huế quyết định thông qua kế hoạch khởi nghĩa giành chính quyền trên toàn tỉnh. Ngày 17/8/1945 ở Hương Trà, Việt Minh Bình Sơn tiến hành họp để thành lập Uỷ ban khởi nghĩa huyện và khu vực, đề ra kế hoạch khởi nghĩa ở các làng, tổng, huyện và tham gia khởi nghĩa giành chính quyền ở Huế.
Sau khi nhận được lệnh khởi nghĩa từ tỉnh vào ngày 17/8/1945, Uỷ ban khởi nghĩa huyện đã huy động Nhân dân các tổng đứng lên khởi nghĩa trên toàn huyện. Tại Lại Bằng khởi nghĩa đã nổ ra đầu tiên vào ngày 20/8 và giành được thắng lợi, đánh dấu khởi nghĩa giành chính quyền cách mạng đầu tiên tại Hương Trà thành công. Tiếp theo, liên tục trong các ngày 21 và 22/8 khởi nghĩa giành chính quyền tại Hương Trà liên tục nổ ra và thắng lợi nhanh chóng, chính quyền cách mạng đã được thiết lập hầu hết trên toàn huyện. Chớp lấy thời cơ cách mạng, liên tục trong đêm 22/8 Việt Minh Bình Sơn - Hương Trà đã huy động lực lượng quần chúng Nhân dân đông đảo vũ trang bằng đại đao, gươm, dao, gậy gộc cùng với các băng cờ khẩu hiệu tiến về quận lỵ Hương Trà.
6 giờ sáng ngày 23/8/1945, quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của Việt Minh Bình Sơn đã bao vây quận lỵ Hương Trà với khí thế sôi sục không gì cưỡng lại. Trước khí thế đó, huyện trưởng Hương Trà cùng toàn bộ bộ máy chính quyền cũ đã giao nộp toàn bộ hồ sơ, vũ khí và công quỹ cho chính quyền cách mạng. Đồng chí Lâm Mộng Quang thay mặt Uỷ ban khởi nghĩa huyện đọc diễn văn tuyên bố xoá bỏ bộ máy cai trị cũ ở Hương Trà và giới thiệu danh sách Uỷ ban cách mạng lâm thời.
Ngày 23/8/1945, đánh dấu một sự kiện trọng đại trên mảnh đất này: lần đầu tiên trong lịch sử chính quyền đã thuộc về tay nhân dân lao động, Hương Trà khởi nghĩa giành chính quyền thành công.
Sau khởi nghĩa thắng lợi ở huyện, nhân dân Hương Trà đã tiếp tục vũ trang kéo về Huế theo 3 hướng để cùng Nhân dân toàn tỉnh khởi nghĩa giành chính quyền toàn tỉnh. Ngày 23/8/1945 đúng vào lúc 16 giờ, hàng vạn Nhân dân Thừa Thiên Huế, trong đó có Nhân dân Hương Trà, cùng các đội cứu quốc quân từ các ngã đường tràn về sân vận động Huế dưới rừng cờ đỏ sao vàng và hô vang khẩu hiệu “Việt Nam độc lập muôn năm”, “Nước Việt Nam của người Việt Nam”… với khí thế cách mạng không gì ngăn cản nổi. Trước khí thế một ngày bằng mấy ngàn năm đó, đồng chí Tố Hữu - Chủ tịch Uỷ ban khởi nghĩa tỉnh đọc diễn văn và tuyên bố từ nay chính quyền đã thuộc về tay nhân dân. Khởi nghĩa giành chính quyền tại Thừa Thiên Huế thắng lợi.
Ngày 30/8/1945, trước Quảng trường Ngọ Môn, Nhân dân Hương Trà nói riêng và Nhân dân Thừa Thiên Huế đã chứng kiến giờ phút lịch sử trọng đại khi Bảo Đại - vị vua cuối cùng của chế độ phong kiến đọc “Chiếu thoái vị” và trao ấn kiếm - biểu tượng của vương quyền nhà Nguyễn cho đại diện của Chính phủ lâm thời, chấm dứt sự thống trị hàng trăm năm của chế độ phong kiến triều Nguyễn và xóa bỏ chế độ phong kiến hàng nghìn năm.
Với thắng lợi rực rỡ của cách mạng Tháng Tám ở Hương Trà nói riêng và Thừa Thiên Huế nói chung, Đảng bộ và nhân dân Hương Trà đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ lịch sử của mình trên một vùng đất được xem là “thánh địa” của chế độ thực dân Trung kỳ và phong kiến triều Nguyễn. Cùng với thắng lợi của cách mạng Tháng Tám ở Hà Nội, Sài Gòn và các vùng miền khác, thắng lợi của cách mạng Tháng Tám ở Hương Trà và Thừa Thiên Huế đã góp phần vào thắng lợi trọn vẹn của Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trên cả nước, mở ra một thời đại mới cho dân tộc Việt Nam: thời đại độc lập dân tộc, dân chủ và CNXH.
Phát huy truyền thống của cách mạng Tháng Tám 1945, Đảng bộ và Nhân dân Hương Trà dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã vượt qua bao khó khăn, thử thách, anh dũng, hy sinh thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ cách mạng mà Đảng giao phó.
Đó là thắng lợi của cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp, Đảng bộ và Nhân dân Hương Trà đã bền gan, anh dũng, chiến đấu, hy sinh cùng Nhân dân cả nước làm thắng lợi Điện Biên Phủ chấn động địa cầu, buộc thực dân Pháp phải công nhận quyền độc lập của nhân dân Việt Nam vào năm 1954.
Đó là những thắng lợi vẻ vang trong suốt 21 năm chống Mỹ cứu nước, các thế hệ cán bộ, đảng viên và Nhân dân Hương Trà vừa từng bước củng cố phong trào, vừa xây dựng và phát triển lực lượng, vượt qua mọi khó khăn, thử thách cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân cả nước đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược, làm nên mùa Xuân thống nhất 1975.
Đó là những thắng lợi trong công cuộc kiến thiết và xây dựng quê hương. Đặc biệt trong hơn 35 năm thực hiện đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhân dân Hương Trà đã đoàn kết nhất trí, tin tưởng một lòng, nêu cao ý chí tự lực, tự cường, khắc phục khó khăn, vượt qua thử thách, dấy lên liên tục các phong trào cách mạng, giành được nhiều thành tích đáng phấn khởi. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2021 - 2023 đạt 13,7%/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, tỷ trọng Công nghiệp - Dịch vụ - Nông nghiệp đến cuối năm 2023 lần lượt là 55% - 37,5% -7,5%. Thu nhập bình quân đầu người năm 2022 đạt trên 49 triệu đồng. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn đa chiều đến cuối năm 2022 giảm còn 2,21%. Hiện có 02 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 02 phường đạt chuẩn văn minh đô thị. Hệ thống trường học được sắp xếp hợp lý theo quy hoạch, cơ sở vật chất được quan tâm đầu tư đạt chuẩn, hiện đại; chất lượng giáo dục đại trà và mũi nhọn được nâng lên, có 28/38 trường đạt chuẩn quốc gia năm 2022. Mạng lưới y tế từ thị xã đến phường, xã được củng cố, nâng cấp; Trung tâm Y tế thị xã được duy trì xếp hạng bệnh viện hạng 2, phấn đấu xây dựng thành bệnh viện vệ tinh của Bệnh viện Trung ương Huế. Chính trị xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được tăng cường; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; hệ thống chính trị tiếp tục được củng cố, kiện toàn; năng lực lãnh đạo của cấp ủy, quản lý điều hành của chính quyền được nâng lên, dân chủ xã hội được phát huy, mở rộng. Đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được nâng lên.
Vinh dự và tự hào với truyền thống đấu tranh anh dũng từ Cách mạng Tháng Tám năm 1945, với trách nhiệm kế thừa và tiếp nối sự nghiệp cao cả của Đảng, của dân tộc, Đảng bộ, quân và dân Hương Trà khẳng định quyết tâm tiếp tục phát huy tinh thần cách mạng, ý chí tiến công, phấn đấu vượt qua những khó khăn, thách thức, nắm bắt thời cơ và vận hội mới, tích cực thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội và chăm lo toàn diện đời sống vật chất, tinh thần cho Nhân dân, xây dựng thị xã Hương Trà phát triển nhanh và bền vững góp phần xây dựng Thừa Thiên Huế sớm trở thành Thành phố trực thuộc Trung ương./.