Do đặc điểm chuột sinh sản nhanh với chu kỳ ngắn (chuột đẻ 8-12 con trên một lứa, mỗi lứa chỉ cách nhau 1-1,5 tháng). Với đặc điểm chuột rất tinh lanh, nhanh nhẹn và khả năng đánh mùi tốt, nên việc phòng trừ chuột bằng biện pháp đơn lẽ thường có hiệu quả thấp.
Với những điều kiện như trên, chuột là đối tượng dịch hại quan trọng trên lúa và là đối tượng rất khó phòng trừ. Vì vậy, để quản lý chuột hại lúa một cách hiệu quả, xin khuyến cáo phải sử dụng “Biện pháp tổng hợp” cụ thể như sau:
* Thời điểm diệt chuột
- Thời kỳ lúa đẻ nhánh:Đây là thời điểm cây lúa phát triển mạnh về dảnh và lá, nguồn thức ăn trên đồng ruộng phong phú. Vì vậy chuột tập trung di cư ra ruộng lúa trú ẩn và phá hại , Bà con cần diệt chuột bằng biện pháp thủ công kết hợp đặt bả thuốc.
- Thời kỳ làm đòng đến trỗ bông: Giai đoạn này là thời điểm chuột chủ yếu sinh sống trên đồng ruộng, chuột cái vào hang để sinh sản nên biện pháp đào bắt tại hang là hiệu quả nhất.
* Các biện pháp tổng hợp
+ Biện pháp canh tác:
- Vệ sinh đồng ruộng: Phát quang bờ bụi, làm sạch cỏ ven bờ, tìm và phá ổ chuột ngay từ đầu vụ, thu dọn rơm rạ sau thu hoạch để hạn chế nơi cư trú của chuột.
- Thời vụ: Cần xác định thời vụ thích hợp, ở những vùng thường bị chuột hại nặng cần gieo trồng và thu hoạch đồng loạt. Cắt đứt nguồn thức ăn để chúng phải đói và khi gặp mồi chúng không thể không ăn
- Nếu có thể, giữ mức nước cao trong ruộng vào giai đoạn đòng – trổ để hạn chế chuột hại hoặc làm tổ ven bờ.
+ Biện pháp vật lý, cơ học
- Biện pháp sử dụng các bẫy cơ học như bẫy kẹp, bẫy lồng, bẫy dây, bẫy bán nguyệt, bẫy ống tre, bẫy lật, bẫy di động, …
- Tìm kiếm các hang, ổ của chuột để đào, đổ nước (nếu gần nguồn nước, đất thịt), hun khói hoặc soi đèn, dùng chó bắt chuột.
- Dùng rào cản bao quanh ruộng hoặc bẫy hàng rào cản;
- Chất chà diệt chuột tại một số vùng có điều kiện, chà làm bằng cành lá cây, … làm nơi ẩn lấp cho chuột vào cuối mùa nước ngập; trong đó, có bổ sung thức ăn cho chuột sau 10 - 15 ngày, bao lưới chà và tiến hành bắt chuột, đến khi chuột giảm dần thì dỡ bỏ chà chuột.
+ Biện pháp sinh học
- Khuyến khích và hỗ trợ nông dân nuôi mèo để diệt chuột.
- Làm bù nhìn rơm (người giả làm bằng rơm) đặt trên cánh đồng để xua đuổi chuột bọ, chúng sẽ tưởng nhầm đây là người, khiếp sợ bỏ đi nơi khác.
- Nuôi và huấn luyện chó săn chuột nhằm giúp nông dân phát hiện những hang có chuột.
- Nghiêm cấm săn bắt các loại động vật là thiên địch của chuột như rắn, chim cú mèo, chim cú lợn…
+ Biện pháp sử dụng các loại bả sinh học, thuốc diệt chuột
Nguyên tắc:
- Sử dụng bả, thuốc trong danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam.Tuyệt đối không dùng thuốc chuột Trung Quốc là thuốc ngoài danh mục không được phép sử dụng. Ưu tiên sử dụng các loại thuốc ít độc hại với người, vật nuôi và môi trường; chỉ dùng thuốc hóa học khi chuột phá hại mạnh và tuân thủ nghiêm ngặt an toàn.
- Đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng, sử dụng theo nguyên tắc 4 đúng.
- Khi đánh thuốc cần thông báo rộng rãi trong khu dân cư, tổ chức thu gom mồi thừa, xác chuột chôn cẩn thận đảm bảo an toàn cho người, động vật nuôi và môi trường. Khi diệt chuột bà con nông dân cần chú ý nhốt gia cầm trước khi đánh bả chuột. Không được dùng dây điện bao quanh ruộng để bẫy chuột vì rất nguy hiểm cho con người. Khác với dịch hại khác, việc tổ chức diệt chuột cần phải đồng loạt trong cả khu vực lớn phải được thực hiện thường xuyên, liên tục thì mới phát huy tính hiệu quả, vì chuột là loại động vật di chuyển nhiều, nếu chỉ diệt ở diện tích nhỏ thì sau một thời gian ngắn chuột ở khu vực xung quanh lại di chuyển tới sinh sôi nảy nở và tiếp tục gây hại.