Qua 3 năm thực hiện Kết luận 120 của Bộ Chính trị ở Hương Trà nhiều mô hình, phong trào thi đua yêu nước trên các lĩnh vực của đời sống xã hội được đẩy mạnh, đã xuất hiện nhiều tập thể và cá nhân điển hình tiên tiến trong việc tuyên truyền, vận động áp dụng các mô hình dân vận khéo thông qua các cách làm sáng tạo đang được nhân rộng góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội đề ra. Thông qua công tác tuyên truyền, phổ biến Kết luận 120-KL/TW, ngày 07/01/2016 của Bộ Chính trị và các văn bản của các cấp về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, cán bộ, đảng viên và nhân dân đã nhận thức được việc thực hiện dân chủ là nhằm mục đích phát huy quyền làm chủ, sức sáng tạo của nhân dân, huy động vật chất và tinh thần to lớn trong nhân dân vào phát triển kinh tế, ổn định chính trị, xã hội, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, cải thiện dân sinh, nâng cao dân trí, xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận và đoàn thể trong sạch, vững mạnh; góp phần đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Cấp ủy và người đứng đầu cơ quan, địa phương, đơn vị đã xác định được trách nhiệm xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở; quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo phát huy dân chủ trong Đảng, tổ chức nhiều cuộc hội họp mở rộng thành phần để lấy ý kiến tham gia bàn bạc, thảo luận về những vấn đề quan trọng của hệ thống chính trị, bảo lưu các ý kiến trái chiều, xây dựng kỷ cương, kỷ luật, lề lối làm việc của cán bộ, đảng viên. Có nhiều cơ quan, đơn vị đã phát huy tốt trách nhiệm người đứng đầu và vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị như Đảng bộ Cơ quan Thị ủy, Đảng bộ Chi cục Thuế, Đảng bộ phường Hương Xuân,... Đi đôi với việc lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và thực hiện dân chủ ở cơ sở, cấp ủy đảng từ thị xã đến cơ sở đã thường xuyên tiến hành kiểm tra, giám sát việc thực hiện; kịp thời bổ sung, kiện toàn Ban chỉ đạo, tập trung xử lý những đơn vị thực hiện chưa tốt, hiệu quả thấp, nội bộ mất đoàn kết, có dấu hiệu xâm phạm đến quyền làm chủ của nhân dân, ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.
Bằng nhiều hình thức, chính quyền các cấp đã công khai, minh bạch rộng rãi cho các tầng lớp nhân dân biết về các dự án công trình đầu tư trên địa bàn như: tổ chức lấy ý kiến dân và công khai cho dân biết về quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất hằng năm; quy hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng; công tác quản lý các loại quỹ, các khoản huy động vốn góp của dân như quỹ đền ơn đáp nghĩa, quỹ khuyến học, quỹ xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia; các thủ tục, các lệ phí hành chính, các quyền khiếu nại, tố cáo của công dân; công bố cho nhân dân các vùng hưởng lợi biết việc quyết toán các công trình xây dựng cơ bản có nguồn đóng góp của dân; công bố cho nhân dân biết kết quả các kỳ họp HĐND xã, phường; kết quả lấy phiếu tín nhiệm các chức danh Chủ tịch, Phó chủ tịch HĐND, UBND xã, phường; kết quả bầu trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố,… công khai hoạt động của Ban giám sát đầu tư cộng đồng, thường xuyên thông báo cho nhân dân biết các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước tại trụ sở UBND các xã, phường hoặc trên hệ thống Đài truyền thanh và thông qua các tổ chức đoàn thể, các buổi họp dân,…
Vai trò của nhân dân tham gia quản lý xã hội, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước từng bước được phát huy. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội đã phối hợp với các ban, ngành thị xã giám sát nhiều nội dung như: thực hiện các mô hình sử dụng vốn khoa học công nghệ, khuyến - nông - lâm - ngư; đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm tại phường Tứ Hạ, Hương Toàn; chi trả tiền đền bù thiệt hại do sự cố môi trường biển ở xã Hải Dương và xã Hương Phong; bắt, tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự, tin báo tội phạm; cải cách hành chính ở các xã, phường và một số cơ quan trên địa bàn thị xã; thực hiện chương trình phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh; giáo dục cho các cháu mầm non 5 tuổi; thu, sử dụng quỹ xã hội hóa giáo dục; huy động các nguồn lực trong nhân dân tham gia thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới ở khu dân cư; quản lý, thu, đóng góp, sử dụng quỹ phụ huynh học sinh ở một số trường; thu các quỹ đóng góp ở một số khu dân cư; chấp hành pháp luật về an toàn thực phẩm,... tăng cường các hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng và các hoạt động hòa giải ở cơ sở; tham gia góp ý các dự thảo luật, xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật như: dự thảo Nghị quyết liên tịch về hình thức giám sát, phản biện xã hội; dự thảo Nghị quyết về tiếp xúc cử tri; dự thảo một số nghị quyết theo chương trình công tác,...
Xác định vai trò, vị trí của Mặt trận và các thành viên trong việc phát huy vai trò của nhân dân, các cấp ủy đảng từ thị xã đến cơ sở đã quan tâm công tác lãnh, chỉ đạo, coi nhiệm vụ lãnh đạo, xây dựng Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội là nhiệm vụ chính trị thường xuyên, lâu dài nhằm phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, giải quyết đúng đắn mối quan hệ Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ. Ban Thường vụ Thị ủy đã chỉ đạo Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội thị xã hướng dẫn các tổ chức hội ở cơ sở lấy ý kiến của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, tổ chức hội nghị Công đoàn, Đoàn Thanh niên để đóng góp ý kiến tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Chính quyền. Nhiều vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của nhân dân đã được Mặt trận và các đoàn thể tham gia giám sát và phản biện ngày càng có hiệu quả. Thông qua hoạt động giám sát và phản biện xã hội đã từng bước phát huy được quyền làm chủ của nhân dân; phản ánh tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Đã từng bước đổi mới nội dung, phương thức hoạt động ngày càng phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, đơn vị; phối hợp tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở; tham gia xây dựng nông thôn mới theo phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân hưởng lợi”, “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”; phát huy vai trò của Ban giám sát đầu tư cộng đồng, Ban thanh tra nhân dân trong việc phát hiện, kiến nghị với chính quyền địa phương những vấn đề bức xúc trong dân. Thông qua các buổi tiếp xúc cử tri, Mặt trận Tổ quốc từ thị xã đến cơ sở đã thông báo cho nhân dân biết tình hình kinh tế - xã hội ở địa phương, tổ chức cho nhân dân bầu trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, bầu Ban thanh tra nhân dân, Ban giám sát đầu tư cộng đồng; lấy ý kiến tham gia của người dân về kế hoạch phát triển kinh tế hằng năm, triển khai quy hoạch phát triển của các xã, phường về xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, qua đó đã vận động nhân dân hiến đất mở đường, đóng góp xây dựng các công trình giao thông thôn, xóm. Từ việc lấy ý kiến của cộng đồng dân cư, trong quá trình xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, số lượng người dân tham gia đóng góp ở cơ sở tương đối đồng đều, với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân hưởng lợi”, việc xây dựng các công trình phúc lợi của nhân dân ở cơ sở đã tạo được sự đồng thuận và được nhân dân hưởng ứng, tham gia đóng góp ngày công lao động, hiến đất và các tài sản trên đất. Với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân hưởng lợi”, nhân dân các xã, phường đã đồng tình ủng hộ, tích cực góp sức người, sức của thực hiện Phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020 gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, đã hiến 12.064 m2 đất, 2.460 ngày công và tháo dỡ 2.233m2 tường rào để xây dựng đường giao thông, đường nội đồng, xây dựng cơ sở hạ tầng; tham gia thực hiện tốt các phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc, phong trào thi đua “Dân vận khéo”, tham gia các tổ tự quản của làng, xã.
Công tác cải cách hành chính đã đạt được những kết quả cụ thể trên nhiều lĩnh vực như: cải cách thủ tục, cải cách hành chính công, đổi mới hoạt động đào tạo cán bộ, nhất là việc đã giao quyền tự chủ tài chính cho các đơn vị. Mô hình giải quyết thủ tục hành chính một cửa tại Văn phòng HĐND&UBND thị xã và các xã, phường đạt nhiều kết quả; quan hệ của các cơ quan hành chính với nhân dân và doanh nghiệp từng bước đã được cải thiện. Việc thực hiện cơ chế “một cửa”, công khai các quy trình thủ tục đã tăng cường sự giám sát của nhân dân đối với việc thực thi công vụ của các cơ quan nhà nước. Bộ phận một cửa của thị xã và 16 xã, phường được đầu tư, cơ bản đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân.
Ủy ban nhân dân thị xã đã tăng cường tiếp xúc và đối thoại trực tiếp với nhân dân để kịp thời giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của nhân dân tại cơ sở, đồng thời lắng nghe, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng chính đáng và hợp pháp của nhân dân. Từ đầu năm 2016 đến quý I/2018, thị xã đã tổ chức 05 cuộc đối thoại trực tiếp với nhân dân các phường Hương Văn, Hương Vân bị ảnh hưởng khói bụi của Nhà máy xi măng Luks; tiếp công dân định kỳ tại cơ sở là 65 buổi với 262 lượt công dân; tiếp công dân thường xuyên 45 buổi với 262 lượt. Đồng thời, chỉ đạo Thanh tra thị xã tiếp nhận, giải quyết 144 đơn thư kiến nghị, phản ánh. Nội dung kiến nghị, phản ánh tập trung chủ yếu là việc bồi thường thiệt hại về đất, tài sản trên đất, các chính sách hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; việc cấp, đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tại các buổi tiếp công dân, đại diện chính quyền và các ban, ngành liên quan đã giải thích cụ thể những thắc mắc, kiến nghị của công dân. Đến nay, trên địa bàn thị xã không có các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, tồn đọng kéo dài. Thông qua Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, nhân dân đã tham gia giám sát, phản biện xã hội, tham gia góp ý xây dựng Đảng, Chính quyền. Qua 3 năm thực hiện Quyết định 217, 218 của Bộ Chính trị (khóa XI), Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội thị xã đã phối hợp với HĐND thị xã và các ngành tổ chức 21 cuộc giám sát; Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội xã, phường phối hợp các ban, ngành cơ sở tổ chức 42 cuộc giám sát; đặc biệt đã phối hợp các cấp giám sát tốt công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và bầu cử đại hiểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016-2021 tại 106 tổ bầu cử ở 16 xã, phường, kết quả đã bầu đủ 05 đại biểu HĐND tỉnh, 35 đại biểu HĐND thị xã và 413 đại biểu HĐND xã, phường; Ban Thanh tra nhân dân và Ban giám sát đầu tư cộng đồng ở cơ sở đã giám sát 205 cuộc, phát hiện và kiến nghị chính quyền các cấp 171 vụ việc; từ đó góp phần đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn.
Ban Thường vụ Thị ủy đã chỉ đạo các tổ chức cơ sở đảng triển khai thực hiện việc nâng cao hiệu quả công tác dân vận của cơ quan nhà nước các cấp gắn với việc tăng cường và đổi mới công tác dân vận trong cơ quan hành chính nhà nước, chính quyền các cấp trong tình hình mới; thực hiện các quy định về đạo đức công vụ, văn hóa công sở, tác phong làm việc, quy tắc ứng xử với công dân, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; nâng cao hiệu quả sử dụng thời gian làm việc của cán bộ, công chức, viên chức trên địa bàn thị xã; từ đó phong cách, lề lối làm việc của cán bộ, đảng viên cơ bản đã được chấn chỉnh, đổi mới theo hướng sâu sát cơ sở hơn, thường xuyên bám địa bàn nắm tình hình nhân dân, phát hiện những vụ việc phát sinh từ cơ sở để tham mưu, đề xuất các giải pháp giải quyết kịp thời và hiệu quả.
Các cấp ủy đảng đã quan tâm tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở; xây dựng nếp sống dân chủ mới từ hành vi, phong cách của người quản lý đến sự thực hành và sự cảm nhận giá trị thiết thực mà quy chế dân chủ đem lại cho người dân; xây dựng cơ chế hành chính thông thoáng, cởi mở, cạnh tranh lành mạnh nhằm tạo đồng thuận xã hội; khuyến khích người dân nâng cao trình độ dân trí và hiểu biết về pháp luật; công khai, niêm yết thường xuyên và đầy đủ những thông tin liên quan cho dân biết, tăng cường tiếp xúc, đối thoại với nhân dân, các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội đều công khai để dân biết, dân bàn, từng bước tạo điều kiện thuận lợi để nhân dân thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân, phát huy năng lực làm chủ và tham gia quản lý xã hội, thể hiện quyền dân chủ trực tiếp trong bầu cử và quyền dân chủ đại diện thông qua đại biểu hội đồng nhân dân các cấp.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện Kết luận 120 của Bộ Chính trị (khóa XI) đã chỉ ra được một số tồn tại, hạn chế đó là: Nhận thức của một số cấp ủy và lãnh đạo các cơ quan, đơn vị có mặt còn hạn chế trong xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở chưa thường xuyên; thiếu các biện pháp đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, nâng cao trình độ dân trí và hiểu biết pháp luật của người dân. Việc đổi mới và nâng cao chất lượng hoạt động của Ban chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ từ thị xã đến cơ sở hiệu quả chưa cao. Ở một số nơi chủ trương “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” còn mang tính hình thức, chưa đại diện cho ý chí, nguyện vọng của đại bộ phận nhân dân; hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư cộng đồng chưa thật sự được phát huy, hương ước của các làng, xã chưa khẳng định và chứng tỏ được khả năng tự quản để phát huy những giá trị tốt đẹp của truyền thống, ý thức bảo vệ tài sản chung của làng, xã. Công tác kiểm tra, giám sát việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở thiếu thường xuyên. Sự phối hợp giữa chính quyền với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội về thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở ở một số nơi thiếu kịp thời, đồng bộ, chưa tạo điều kiện thuận lợi để dân phát huy vai trò giám sát.
Nguyên nhân chủ yếu là do nhận thức của một số cấp ủy và lãnh đạo các cơ quan, đơn vị chưa đúng về dân chủ và thực hành dân chủ, chưa tạo điều kiện để người dân thực hiện tốt vai trò làm chủ trong xã hội.
Để tiếp tục thực hiện Kết luận 120 của Bộ Chính trị trong thời gian tới đạt hiệu quả cao nhất, Ban Thường vụ Thị ủy đã bàn bạc, thống nhất đưa ra một số giải pháp đó là: chỉ đạo các cấp ủy và chính quyền từ thị xã đến cơ sở thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở phải gắn với thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị vững mạnh; đẩy mạnh cải cách hành chính; triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” gắn với Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về “đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước và phong trào “Dân vận khéo”; tăng cường đoàn kết, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Chỉ đạo Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục tuyên truyền, giáo dục để hội viên, đoàn viên và nhân dân hiểu và thực hiện đúng các quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ công dân; xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát, phản biện xã hội của cấp mình và tạo điều kiện để các tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền theo Quyết định 217, 218 của Bộ Chính trị (khóa XI); đồng thời xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Quy định 124-QĐ/TW, ngày 02/02/2018 của Ban Bí thư về giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân đối với việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên. Phát huy dân chủ trong Đảng, đề cao trách nhiệm người đứng đầu và vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên; thực hiện tốt chế độ dân chủ đại diện. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở có trọng tâm, trọng điểm, sát hợp với tình hình thực hiện đối với từng loại hình áp dụng ở các cơ quan, đơn vị.