Qua điều tra theo dõi định kỳ, một số sâu bệnh quan trọng đang gây hại như sâu đục thân, đục cành gây hại khoảng 60ha, sâu chủ yếu tuổi 5 và nhộng, tỷ lệ bệnh phổ biến 3-5%, nơi cao 5-10%; bệnh chảy gôm tiếp tục gây hại, tỷ lệ bệnh phổ biến 10- 15%, nơi cao 20- 40%, tập trung chủ yếu ở Hương Vân, Hương Bình. Sâu vẽ bùa gây hại cục bộ trên diện tích mới trồng đang phát triển lộc mới. Ngoài ra có muội đen, rệp sáp, ... gây hại rải rác. Các đối tượng sâu bệnh trên sẽ gây hại gia tăng trong thời gian tới, nhất là các vườn chăm sóc kém, bón phân không đúng quy trình.

Để hạn chế sự lây lan và thiệt hại do các loài sâu bệnh trên gây ra, chúng tôi hướng dẫn một số biện pháp chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh hại chính trong thời gian tới như sau:

1. Chăm sóc, bón phân:

- Sau khi thu hoạch xong tiến hành vệ sinh cắt tỉa cành sâu bệnh, cành già, cành sát mặt đất,cành vượt nằm bên trong tán, bị che khuất, những cành vươn quá ra ngoài tán đưa ra khỏi để tiêu hủy tránh lây lan; làm sạch cỏ dại, khơi thông các mương thoát nước trong vườn, không được để đọng nước sau khi mưa.

- Bón phân: Tùy tuổi cây, năng suất thu hoạch vụ trước để bón phân đúng quy trình. Thường bón phân hóa học 4 đợt/năm: đợt 1 bón khi thu hoạch xong; đợt 2 bón khi cây bắt đầu ra hoa; đợt 3 bón khi cây có trái đường kính trái 1- 2cm; đợt 4 bón trước khi thu hoạch khoảng 1 tháng.

Kết hợp với bón phân hữu cơ (phân chuồng có ủ chế phẩm Trichoderma hoặc phân Vedagro,....) bón 2 lần, lần 1 sau khi thu hoạch xong, lần 2 trước thu hoạch 2 tháng. Cách bón: đào rãnh quanh tán cây, rộng 20cm sâu 20cm, bón mỗi cây từ 20- 25kg phân chuồng có ủ chế phẩm Trichoderma hoặc 2,0- 2,5 kg Vedagro, bón xong lấp đất lại.

- Tưới nước: Sau khi bón phân xong, tưới nước đủ ẩm cho cây, độ ẩm đạt 50 - 60%; không nên tưới ướt đẫm cho cây ngay gây thừa nước sẽ làm cho bộ rễ tơ mới của cây phát triển nhanh, hút dinh dưỡng lên cây và làm cho cây ra lộc đông ảnh hưởng đến việc xử lý ra hoa.

- Một số biện pháp tăng ra hoa, chống rụng trái: sau khi cắt tỉa cần vít các cành đang mọc thẳng đứng, vít cong xuống dưới cột vào thân cây (tạo một góc khoảng 60⁰); khoanh thân cây bằng dụng cụ chuyên dụng; Phun bổ sung Bo, Siêu lân... trước lúc ra hoa 1 tháng và khi quả có đường kính 2- 3cm,...

2. Biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại chính:

- Bệnh chảy gôm: Cây bị bệnh trên cành và thân có nhựa chảy ra, phần thân và rễ dưới mặt đất bị bệnh sẽ khô và thối, cây bị bệnh nhẹ sẽ giảm năng suất, nếu bệnh nặng cành khô và cây chết.

Thường xuyên kiểm tra vườn, khi phát hiện cây bị bệnh dùng dao cạo sạch vết bệnh đến phần gỗ, lau sạch rồi dùng một trong các thuốc như Aliette 80WP, Ridomil Gold 68WP, Vimonyl 72WP, Ridozeb 72WP... hòa nước để quét vào vết bệnh, quét 2- 3 lần, mỗi lần cách nhau 5- 7 ngày.

Hoặc dùng Agri-Fos 400 SL pha nồng độ: 1lít thuốc/1lít nước tiêm vào thân cây. Dùng khoan với mũi khoan có đường kính 6mm, khoan trên thân ở độ sâu 2- 3cm, độ cao cách mặt đất từ 40- 50cm (đường kính thân > 10cm). Liều lượng tiêm 30ml dung dịch thuốc đã pha/xilanh tiêm, tiêm 2 lần cách nhau 30 ngày.

Vườn cây cần khơi rãnh để thoát nước tốt, sau cơn lũ phải dọn sạch lớp phù sa quanh gốc. Định kỳ quét vôi phần thân và những cành gần mặt đất, nhất là trước mùa mưa.

- Sâu vẽ bùa: sâu non đục vào ăn thịt lá dưới lớp biểu bì của mặt phiến lá, tạo thành các đường hầm ngoằn ngoèo, lá non bị hại kém phát triển, cong queo, giảm khả năng quang hợp, cây sinh trưởng chậm.

Cần theo dõi chặt chẽ các đợt lộc, chú ý đợt lộc thu sắp tới cây vừa thu hoạch xong; đợt lộc sau khi mưa, sau bón phân và tưới nước để phun phòng trừ kịp thời bằng các loại thuốc như Ammate 150SC, Virtako 40WG, Trigard 100SL, Radiant 60SC, Mectinsuper 37EC, ... Lưu ý nên phun phòng trừ sớm khi lộc non dài 1- 2cm hoặc thấy triệu chứng gây hại đầu tiên của sâu.

- Sâu đục thân, đục cành: Sâu đục khoét tạo thành những đường hầm, để lại những mạc gỗ rơi xuống đất. Khi phát hiện cần cắt bỏ những cành bị sâu đục, hoặc dùng dây thép nhỏ cho vào lỗ ngoáy và kéo sâu ra. Có thể dùng bông thấm thuốc Virtako 40WG, Ammate 150SC, Dylan 2EC,... nhét vào lỗ và bên ngoài trát đất để diệt sâu non. Kết hợp quét vôi vào thân, cành cây để hạn chế trưởng thành đẻ trứng.

Trên đây là một số biện pháp kỹ thuật chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho cây ăn quả có múi sau mùa thu hoạch. Mong bà con tham khảo thực hiện để cây nảy lộc, đâm chồi và ra hoa sum suê.